Normy stalowe sa systemem klasyfikacji, oceny i okreslenia chemicznych, mechanicznych i metalurgicznych wlasciwosci róznych rodzajów stali oraz stopów zelaza, sa one wykorzystywane w produkcji komponentów, maszyn i konstrukcji.
Normy stalowe sa pomocne w prowadzeniu laboratoriów metalurgicznych, dla producentów i odbiorców koncowych w produkcji, wytwarzaniu i w wszelkich zastosowaniach stali.
Stale moga byc sklasyfikowane wedlug wielu róznych kryteriów, takich jak:
- Skladu chemicznego: stal weglowa, stal niskostopowa i stal nierdzewna
- Metody produkcji: otwarte paleniska, podstawowy proces tlenowy lub metoda elektrycznego pieca
- Procesu koncowego: walcowane na zimno i na goraco, obróbka wykanczajaca, platerowanie
- Formie produktu, np. plyta, arkusz, tasma, rura lub ksztalt strukturalny
- Praktyki odtleniania: uspokojone, póluspokojone, nakrywane lub nieuspokojone gatunki stali
- Mikrostruktury: np. ferrytyczna, perlityczna, martenzytyczna
- Obróbki cieplnej, np. wyzarzanie, hartowanie i odpuszczanie.
Niestety, nie istnieje wspólny globalny standard stali lub system jej klasyfikacji. Przeciwnie, istnieje wiele systemów klasyfikacji i oznaczenia przyjetych i stosowanych na calym swiecie. Zostaly one opracowane i ujednolicone zarówno przez krajowe jak i miedzynarodowe Organizacje Rozwoju Normalizacyjne (Standard Development Organizations - SDOs), lub poprzez konkretne branze lub wg dostawców. Niektóre z czesciej stosowanych standardów i klasyfikacji stali obejmuja:
- AISI (skrót od Amerykanskiego Instytutu Zelaza i Stali), który jest tradycyjnie uzywany w USA i poza granica. Chociaz, jest on nieaktualny i nie uaktualniany, i w konsekwencji zostal zastapiony przez ASTM, SAE oraz przez inne standardy, to wciaz jest szeroko rozpowszechniony.
- EN (normie Europejskie), która jest zharmonizowanym systemem w krajach europejskich. Mimo, ze jest akceptowana i zostala skutecznie wykorzystana we wszystkich krajach Europy przez prawie dwie dekady, zastepujac "przestarzale" systemy lokalne, takie jak niemiecki DIN, brytyjski BS, francuski AFNOR czy wloski UNI, które sa czesto stosowane w wielu dokumentach i specyfikacjach.
- Japonskie normy JIS, które sa szeroko uzywane w Azji i strefie Pacyfiku. Specyfikacje JIS byl takze czesto wykorzystywane jako baza dla innych systemów krajowych, takich jak Koreanski, Chinski czy Tajwanski.
- Normy stalowe nowo uprzemyslowionych krajów, takich jak Chinski GB i YB, Indyjskie IS, czy brazylijskie NBR, choc czasem mniej rozwiniete i szczególowe, sa coraz czesciej wykorzystywane ze wzgledu na globalny obieg, zasieg. To samo odnosi sie do rosyjskiego standardu GOST, który jest praktycznie de facto standardem dla calej Wspólnoty Niepodleglych Panstw.:
Przemyslowe standardy stalowe, pionowe zawieraja m.in. SAE dla przemyslu motoryzacyjnego, lotnicznego itp; ASME dedykowany jest dla zbiorników cisnieniowych oraz dla wielu innych aplikacji; AWS - dla materialów spawalniczych i materialów pokrewnych. Specyfikacje okretowe sa objete amerykanska norma ABS, brytyjska Lloyds, wloska RINA lub inna.
Oprócz wielu standardów opisanych powyzej, wielu producentów stali i dostawców opracowalo wlasne, firmowe nazwy handlowe dla oznaczania stali. Niektóre z tych nazw, po latach i dekadach ich uzytkowania, staja sie powszechnie stosowane w przemysle i czesto sa okreslane jako "wspólne" nazwy lub jako nazwy hadnlowe, i faktycznie nie odnoszace sie do konkretnego dostawcy. W wiekszosci przypadków te "typowe" nazwy nie sa standaryzowane i ich wlasciwosci moga sie znacznie róznic, a ich stosowanie w oficjalnych dokumentach technicznych powinno byc unikane.
Baza danych Total Materia łączy globalne właściwości metali w jedną zintegrowaną bazę danych z możliwością przeszukiwania. Szybki i łatwy dostęp do wlasciwosci mechanicznych, skladu chemicznego, tabel porównawczych i innych informacji zapewnia użytkownikom niespotykane wcześniej bogactwo informacji. Kliknij przycisk poniżej, aby przetestować bazę danych Total Materia.